اداره کل دامپزشکی استان خراسان جنوبی

به گزارش روابط عمومی شبکه دامپزشکی شهرستان فردوس، محصول اصلی گله‌های گوسفند و بز ایران، گوشت است . مهمتـرین عامـل در ارتقای سطح تولید، افزایش تولد بره و بزغاله به ازای هر راس دام مولد و همچنین پیشگیری از تلفات دام‌های نوزاد تا قبل از شیرگیری اسـت، لـذا ارائـه و بـه‌کارگیری راهکارهایی برای افزایش نرخ بره و بزغاله‌ زایی از اهمیت بسیار زیادی برخـوردار است.

دکتر جواد اسماعیلی رئیس اداره دامپزشکی فردوس با عنوان این مطلب گفت: دام آبستن و نزدیک زایش، احتیاجات غذایی ویژه‌ای دارد که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد، چرا که یکی از مهمترین عوامل بقای آبستنی در دام است. استفاده از آب یخ‌زده، علوفه و ضایعات کشاورزی کپک زده و عدم توجه به احتیاجات غذایی دام آبستن موجب بروز سندرم سقط‌جنین در دام و کاهش بازدهی تولید می‌شود.

اسماعیلی سقط جنین را یک عارضه سندرمی دانست و تصریح کرد: در بروز شقط جنین عوامل متعددی از قبیل شرایط نگهداری دام، تغذیه و کمبودهای معدنی و ویتامینی و بیماریهای متابولیکی، عوامل باکتریایی و ویروسی و قارچی در بروز آن دخیل هستند و شناخت دقیق عامل ایجاد کننده سقط جنین در یک دامداری، نیازمند بررسی کامل وضعیت دامداری و کارهای آزمایشگاهی می‌باشد.

وی به دامداران توصیه کرد: به منظور ایمن‌سازی بره‌ها در ابتدای تولد و کاهش تلفات بره و بزغاله نسبت به اجرای برنامه‌های بهداشتی و پیشگیرانه به خصوص واکسیناسیون آنتروتوکسمی در ماه آخر آبستنی دام‌ها اقدام گردد تا آنتی‌بادی و عوامل ایمنی ایجاد شده در بدن مادر، از طریق آغوز به دام تازه متولد شده منتقل شود و از بروز تلفات ناشی از این بیماری در بره و بزغاله پیشگیری شود.

اسماعیلی گفت: آغاز فصل زایش و مدیریت دامهای سنگین نزدیک زایش یکی از مهمترین چالش‌های پرورش دام سبک است. با توجه به حجم نسبتا زیاد زایش‌ها در مدت زمان کوتاه، توجه ویژه به دام‌های آبستن و بررسی رفتار آن‌ها در افزایش بازدهی تولیدمثلی حائز اهمیت است. وضعیت و حالت‌گماریهای غیرطبیعی جنین در رحم مادر، چندقلوزایی، عدم تناسب جنین با لگن مادر از نظر اندازه، مشکلات تغذیه‌ای دام‌های مولد و عدم آگاهی دامدار، از مهمترین علل از دست رفتن بره و بزغاله در حین زایش می‌باشد. به دامداران توصیه می‌شود در صورت عدم مهارت کافی، به هیچ عنوان در موارد سخت‌زایی دام اقدام به کشیدن نابجای بره و بزغاله نکنند چرا که با این اقدام سلامت دام ماده و جنین به خطر می‌افتد. رحم دام سبک آبستن و به‌خصوص بزها در زمان آبستنی و زایمان بسیار نازک بوده و با کوچکترین کشش یا دستکاری نابجا پاره شده، سلامت مادر و جنین را به مخاطره می‌اندازد و توصیه می‌شود این موارد فقط توسط دامپزشکان یا افراد دارای مهارت و دانش کافی و با رعایت کامل شرایط بهداشتی انجام گیرد.

وی همچنین توصیه کرد: در صورت آلوده بودن دام آبستن به بیماری بروسلوز (تب‌مالت)، ترشحات خارج شده در زمان زایمان بسیار آلوده به میکروب و باکتری بروسلا است، لذا عملیات زایش در اتاق مخصوص انجام و پس از آن محیط اطراف با استفاده از مواد ضدعفونی مناسب گندزدایی شود.

اسماعیلی عنوان داشت: که توجه ویژه به دام‌های نوزاد و مدیریت دام تازه متولد شده، توجه به دمای اتاق نگهداری دامهای نوزاد،  ضدعفونی بندناف، فراهم آوردن شرایط بهداشتی و دمایی نگهداری مناسب، مدیریت شیردهی و جیره آغازین و دقت نظر کافی به منظور استفاده مناسب و به اندازه از شیرمادر و جلوگیری از شیرسوز شدن بره و بزغاله‌ها، در بقای دام‌های تازه متولد شده و سلامت و رشد بعدی آنها بسیار دارای اهمیت است.

وی گفت: توصیه می‌شود دام تازه متولد شده در ساعات مشخصی از شبانه‌روز به منظور تغذیه و استفاده از شیر مادر همراه گردد. درغیر اینصورت خوردن شیر زیاد موجب بیماری‌های گوارشی و متابولیک از قبیل اسهال، اسیدوز و حتی مرگ بره و بزغاله می‌شود.

رئیس شبکه دامپزشکی در پایان از دامداران خواست که با انجام دقیق برنامه واکسیناسیون دامها و همکاری مناسب با نیروهای دامپزشکی، به افزایش بازدهی و رشد تولید کمک کنند.