اداره کل دامپزشکی استان خراسان جنوبی

مقدمه:در فهرست سی و هشتگانه تخلفات اداری که در قانون رسیدگی به تخلفات اداری (مصوب 1372) مورد تصریح قرار گرفته، دومین مورد، تخلفی است با عنوان«نقض قوانین و مقررات مربوط». با توجه به گسترده بودن مصادیق این تخلف و رایج بودن کاربرد آن در آرای هیات های رسیدگی به تخلفات اداری، در این مجال به تشریح ابعاد مختلف این تخلف خواهیم پرداخت.

هوالمعین

آشنایی با تخلفات اداری (بخش دوم) نقض قوانین و مقررات مربوط

معرفی مفهوم

‏اولین نکته لازم به توجه در تعریف این تخلف آن است که کلیه ضوابط ابلاغی ناظر بر نحوه فعالیت اداری هرکدام از کارکنان در زمره قوانین و مقررات مربوط به آن کارمند قرار می گیرد. این اصطلاح، شامل همه عناوین رایج از قبیل قانون، آیین نامه، بخش نامه، تصویب نامه، تصمیم نامه، شیوه نامه، دستورالعمل، صورت جلسه، ابلاغیه، دستور و حتی مکاتبات اداری از سوی مقامات مافوق می باشد که طی آن به طریقی، شرایط و نحوه انجام وظایف شغلی (اعم از مراحل انجام کار/ مدارک مورد عمل/ زمان و مکان انجام کار/ فناوری مورد استفاده/ کمیت، کیفیت یا هزینه/ ورودی ها و خروجی ها/ استانداردها/ محدودیت ها و ممنوعیت ها و...) تعیین شده باشد.
به طور کلی می توان قوانین و مقررات مرتبط با هر کارمند را در دو دسته طبقه بندی کرد:
•    مقررات عمومی: که تقریبا در مورد همه کارمندان (صرف نظر از وظیفه تخصصی شان) لازم الاجراست؛ مانند مقررات حضور و غیاب، مرخصی، مأموریت و...
•    مقررات اختصاصی: که به صورت ویژه و با توجه به وظایف تخصصی شغل مورد عمل، تنظیم و ابلاغ شده است؛ مانند مقررات انجام بازرسی بهداشتی از واحدهای صنفی یا ضوابط تدریس در مؤسسات آموزش عالی.

ماهیت تخلف

چنانچه کارمند در انجام وظایف خود بخشی از قوانین و مقررات مربوط به شغل (شامل مقررات عمومی یا اختصاصی) را اجرا نکند و یا به صورت ناقص اجرا کند و یا آنکه رفتاری بر خلاف این ضوابط انجام دهد؛ به عنوان متخلف شناخته می شود. برخی از گونه های رایج نقض قوانین و مقررات عبارتند از:
•    استنکاف (عمدی) از اجرای مقررات مرتبط با شغل
•    غفلت (غیرعمدی) از اجرای مقررات مرتبط
•    تأخیر یا تعلل در اجرای مقررات
•    انجام رفتار مغایر با مقررات
•    اجرای ناقص مقررات

مصادیق رایج این تخلف

هرچند به دلیل تنوع مشاغل دولتی و گستردگی بی اندازه قوانین و مقررات مرتبط با این مشاغل، شاید هرگز نتوان فهرستی جامع از مصادیق این تخلف اداری، تهیه کرد اما به برخی از مصادیق رایج نقض قوانین و مقررات عمومی (نه اختصاصی)، به شرح زیر اشاره می شود:
•    عدم رعایت مفاد آیین نامه مرخصی
•    عدم ثبت زمان ورود و خروج به محل کار
•    جابجایی اعتبارات یا هزینه کرد آنها بر خلاف ضوابط بودجه
•    پرداخت حق الزحمه برخی کارکنان غیررسمی از محل غیرمجاز
•    خروج غیرمجاز پرونده اداری از محل کار و نگهداری آن در منزل
•    فروش وسایل اسقاطی اداره بدون کسب مجوز و طی مراحل قانونی
•    اشتغال به تحصیل در دانشگاه در ساعات اداری بدون کسب مجوز لازم
•    تمدید غیرمجاز قرارداد اجاره اموال دستگاه بدون برگزاری مجدد مزایده

مصادیق خارج از این تخلف

برخی رفتارهای اداری با آنکه در نگاه اول ممکن است مصداقی از نقض قوانین و مقررات مربوط به شغل، محسوب شود اما در عمل، این گونه نیست و نمی توان کارمندی را به خاطر چنین اعمالی متهم نمود. برخی از این موارد عبارتند از:
•    عدم رعایت مقررات غیرمرتبط با وظیفه شغلی مانند آنکه پرستاری هنگام مراجعه به محل کارش، مقررات راهنمایی و رانندگی را نادیده بگیرد.
•    وجود دستور مکتوب و مؤکد مافوق مبنی بر نقض مقررات پس از اعلام مکتوب کارمند مبنی بر تخلف بودن این رفتار
•    اجرا نکردن مقررات منسوخ شده مانند ضوابط اجرایی بودجه سال های قبل
•    اطاعت نکردن از دستورات شفاهی و غیرمجاز مافوق

(برگرفته از کتاب «مسیر سلامت» نوشته هدایت کارگر شورکی؛ یزد: انتشارات انسان امروز؛ 1392)