اداره کل دامپزشکی استان خراسان جنوبی

هاری یک بیماری عفونی ویروسی کشنده و غیرقابل درمان است بدین معنی که پس از بروز نشانی­ های بیماری در انسان یا حیوان مبتلا، مرگ آن حتمی است.

علیرغم تلاش های فراوان مجامع و سازمانهای دامپزشکی در سطح دنیا هنوز این بیماری در بسیاری از کشورهای جهان وجود داشته و همه ساله تعداد قابل توجهی از انسانها و حیوانات در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می­دهند. بیماری هاری در بیشتر کشورهای آسیا و آفریقا بومی است و بیشترین خسارات و تلفات در اثر بیماری در این دو قاره مشاهده می­شود و تلفات انسانی آن در جهان سالانه حدود 55 هزار نفر تخمین زده می­شود. از طرف دیگر حدود 99 درصد از این تلفات در کشورهای در حال توسعه یا عقب مانده و بیش از 99 درصد در اثر گزش سگ هار پیش می­آید.

حدود 56 درصد از تلفات انسانی در اثر هاری در قاره آسیا و 44 درصد در قاره آفریقا رخ می­دهد و تلفات در سایر قاره ­ها قابل توجه نیست.

    گوشتخواران اهلی و وحشی منبع آلودگی بوده و انسان و سایر حیوانات از طریق گزش حیوان "هار"، به هاری دچار می­شوند. ویروس عامل بیماری به مقدار بسیار زیاد در ترشحات بزاقی حیوان یا انسان مبتلا به هاری وجود داشته و در زمان گزش توسط حیوان هار، ویروس های موجود در بزاق از طریق زخم و پارگی های ایجاد شده وارد بدن فرد یا حیوان هارگزیده می­شود. ویروس هاری وارد شده در محل زخم، خود را به پایانه های عصبی رسانده و از طریق رشته های عصبی حرکت تدریجی خود را به سمت مغز آغاز می نماید تا در آنجا عوارض خود را ایجاد نماید. به فاصله زمانی بین گزش تا بروز علایم و نشانه­ های بیماری اصطلاحاً دوره کمون گفته می­شود که طول دوره کمون در بیماری هاری بستگی به محل گزش و فاصله آن تا مغز دارد یعنی هرچه محل گزش به مغز نزدیکتر باشد علایم و نشانه­ های بیماری زودتر بروز می­نماید.

 مهمترین علامت بیماری هاری تغییر رفتار حیوان می­باشد. بدین معنی که اگر حیوان قبلا آرام بوده عصبانی و خشن می شود و اگر وحشی و خشن بوده آرام و گوشه گیر می­شود. بر همین اساس هاری را به دو شکل خاموش (ساکت) و خشمگین تقسیم می نمایند.

با توجه به غیرقابل درمان بودن هاری و طولانی بودن دوره کمون آن (2 تا 8 هفته) که گاهی ممکن است تا یکسال نیز برسد توصیه می گردد از نزدیک شدن به گوشتخواران اهلی بدون صاحب و نیز گوشتخواران وحشی مانند روباه خودداری نموده و در صورت مواجهه با افرادی که مورد گزش  قرار گرفته اند اقدامات اولیه شامل شستشوی مداوم ناحیه گزش با آب و صابون و مراجعه بلافاصله به مراکز بهداشتی و درمانی را انجام دهند.

سازمان دامپزشکی کشور به عنوان متولی امر کنترل و پیشگیری از بیماریهای مشترک یا قابل انتقال بین انسان و حیوان، علیرغم بی بهره بودن از بودجه سلامت کشور، همه ساله اقدامات گسترده­ای در خصوص کنترل بیماری هاری به انجام می­رساند.

مهمترین اقدامات سازمان دامپزشکی کشور واکسیناسیون سگهای صاحبدار علیه بیماری هاری،قلاده گذاری سگهای واکسینه شده،صدور شناسنامه جهت سگهای صاحبدار واکسینه شده،همکاری با سایر ارگانهای ذیربط،نمونه برداری از مغز دام های مشکوک به هاری و انجام آزمایشات مربوطه،ارسال نمونه های اخذ شده به آزمایشگاه انستیتو پاستور ایران جهت آزمایش

معرفی افرادی که مورد گزش حیوان مشکوک به هاری قرار گرفته ­اند به مراکز بهداشت و درمانی است.